De Stichting Orgelconcerten Hengelo kent een inmiddels lange geschiedenis. Van deze geschiedenis vindt u een beknopt overzicht op deze pagina.
In maart 1942 ligt er een concreet plan van orgelbouwer Vermeulen Alkmaar voor de bouw van een nieuw orgel voor de Hengelose Lambertuskerk. Er ontstaat een concept van een orgel met 57 registers, verdeeld over 4 klavieren en pedaal.
Na de oorlog wordt besloten om over te gaan tot de bouw van het nieuwe orgel. Het oorspronkelijke concept wordt verkleind naar een orgel met 45 registers, verdeeld over 3 klavieren en pedaal. Flor Peeters is betrokken als adviseur bij dit nieuwe concept.
De firma Vermeulen rond de bouw van het nieuwe instrument af in 1949. Op 28 mei van dit jaar wordt het nieuwe orgel ingespeeld door Flor Peeters en Alphons Gaalman.
Op 25 juli 1991 speelt Louis ten Vregelaar het eerste orgelconcert dat georganiseerd wordt door een groep muziekliefhebbers. In datzelfde jaar concerteert ook de internationaal vermaarde organist Bernard Bartelink in de Hengelose Lambertus. De concerten worden positief ontvangen en zijn de aanzet tot de oprichting van de Stichting Orgelconcerten Hengelo.
In 1992 wordt in de Waterstaatskerk een orgel geplaatst dat van de muziekschool in Vught werd gekocht. Het orgel van de Waterstaatskerk, behorende tot de Muziekschool Hengelo, was het tweede orgel waarvoor onze stichting concerten organiseerde. Het was een veel kleiner orgel, gebouwd door Verschueren. Tot 2002 werden hier door onze stichting ook een aantal concerten per jaar georganiseerd.
De Stichting Orgelconcerten Hengelo is op 22 september 1993 opgericht. Het was het vervolg op een initiatief van een groep muziekliefhebbers om meer aandacht te geven aan de pracht en de variatie van klanken van orgels in Hengelo. Bovendien staat er een schat aan prachtige composities van vele eeuwen ter beschikking. De combinatie lag in 1991 voor de initiatiefnemers voor de hand: instrumenten, composities en uitvoerenden stonden al klaar. Een organiserende instantie kan dan zorgen voor continuïteit van contacten en vaste punten van contacten en financiën.
De technische staat van het Vermeulen-orgel in de Lambertus baart steeds meer zorgen. In de jaren ’90 werd door orgeldeskundigen op reparatie en restauratie aangedrongen. Maar ook het kerkgebouw vroeg om ingrijpend onderhoud. Het orgel moest daarop natuurlijk wachten, want het vele vuil en stof van bouwwerkzaamheden zijn desastreus voor zo’n complex instrument.
Gijs van Schoonhoven speelde op 25 november 2000 het ingebruiknameconcert van het Verschueren-orgel dat werd overgeplaatst naar de Hengelose Kristalkerk. Dit orgel was in een Haagse kerk overbodig geworden. Door BAG Orgelmakers te Enschede is het aangepast en uitgebreid tot een orgel, dat goed past bij het kleinere en intieme karakter van deze kerk.
Niet lang na de ingebruikname van het orgel in de Kristalkerkorgel, wordt dit instrument ook betrokken in de concertseries van Stichting Orgelconcerten Hengelo.
In 2002 werd –na de restauratie van de basiliek- de Stichting voor de Restauratie van het Vermeulen-orgel opgericht. Doel was niet alleen een technisch herstel van het bestaande orgel, maar ook uitbreiding met diverse registers en klanktechnische verbeteringen.
De twee Stichtingen, voor de Orgelconcerten en voor de Restauratie, hebben de handen ineen geslagen: van 2003 tot 2007 zijn er series van zgn. ‘restauratieconcerten’ gegeven. De organisten traden daar zonder honorarium op, de collectes en overige activiteiten brachten vele duizenden euro’s voor de restauratie bijeen. Het uitvallen van een register of zelfs van een manuaal moesten de musici af en toe maar op de koop toe nemen.
In 2007 begon de orgelbouwer Adema met de restauratie van het orgel, uitbreiding met een extra zwelkast en nieuwe registers en het voorzien van de speeltafel van de modernste techniek.
Met zijn 3400 pijpen werd dit Vermeulen-Adema-orgel het grootste van Oost–Nederland. De voltooiing van de restauratie in 2008 was aanleiding tot een serie concerten in de maanden oktober en november.